Drijfveren

Drijfveren en hoe deze werken bij mensen is een belangrijk onderwerp in de (arbeids)psychologie. Basaal onderscheiden we 2 soorten drijfveren die ons motiveren voor bepaalde activiteiten:

Primaire drijfveren: biologische drijfveren
Secundaire drijfveren: sociale en persoonlijke drijfveren

Hieronder volgt eerst een algemene definitie van het begrip drijfveer, daarna gaan we dieper in op de betekenis van drijfveren voor werk en studie. Onderaan vind je meer uitleg over de begrippen primaire en secundaire drijfveren.

Een drijfveer is een behoefte die door een tekort geprikkeld, onder een bepaalde spanning en met een bepaalde psychologische kracht gedrag stuurt om aan die behoefte te voldoen.

Dezelfde definitie met voorbeelden erin verwerkt:

Een drijfveer is een behoefte (bv aan eten of juist aan geld of aan zingeving) die door een tekort geprikkeld, onder een bepaalde spanning (bv honger of lege bankrekening of behoefte aan nuttig voelen en deelname aan iets van waarde) en met een bepaalde psychologische kracht gedrag stuurt (bv eten zoeken en opeten of werk zoeken om geld te verdienen of wat vind ik belangrijk om mijn energie aan te besteden en aan deel te nemen) om aan die behoefte te voldoen.

Werkwaarden: Drijfveren voor werk

Hieronder lees je meer over drijfveren en werkwaarden, maar je kunt ook gelijk naar de Groei drijfverentest (werkwaardentest) gaan.

Het begrip drijfveren wordt vaak gebruikt als men het heeft over de behoeften in een werksituatie. Drijfveren voor werk worden ook wel werkwaarden genoemd en tonen wat jij belangrijk vindt in een baan. Andersom vertellen deze werkwaarden je dus ook waarom een bepaald beroep of bepaalde baan bij jou past of juist niet bij jou past. We hebben deze serie drijfveren voor werksituaties, werkwaarden dus, verzameld in het Groei werkwaarden model:

Afwisseling
Autonomie
Creativiteit
Geld
Invloed
Leidinggeven
Ondernemen
Persoonlijke ontwikkeling
Prestaties/Succes
Privé-Werk balans
Sociaal contact
Status/Prestige
Structuur
Uitdaging
Zekerheid/Stabiliteit
Zingeving
(Overige werkomstandigheden)

Meer hierover lezen? Ga dan naar het speciale artikel over Werkwaarden.

Hieronder lees je meer over primaire en secundaire drijfveren, je kunt het lezen als achtergrondinformatie over drijfveren van ons als mens.

Primaire drijfveren

Deze primaire drijfveren noemen we zo omdat ze aangeboren zijn. Ze worden ook wel biologische drijfveren genoemd. Voorbeelden van primaire (biologische) drijfveren zijn:

Behoefte aan eten (honger)
Behoefte aan water (dorst)
Behoefte aan zuurstof
Behoefte aan het reguleren van lichaamstemperatuur
Behoefte aan slaap
Behoefte aan het voorkomen van pijn
Behoefte aan het kwijtraken van lichamelijke afvalstoffen
Behoefte aan seks
Behoefte aan moederschap

Secundaire drijfveren

Deze secundaire drijfveren noemen we zo omdat ze aangeleerd zijn door ervaringen. We maken hierbij onderscheid tussen sociale en persoonlijke drijfveren.

Voorbeelden van sociale drijfveren zijn:

Behoefte om bij een groep te horen.
Behoefte om doelen te bereiken (voor een betere sociale positie).
Behoefte om macht over andere mensen te gebruiken (voor betere sociale positie).
Behoefte om (lichamelijk of verbaal) agressief te reageren op frustratie (door het niet bereiken van een doel of door dat de sociale positie in gevaar is).
Behoefte aan het bezitten van materie/spullen (voor betere sociale positie).

Voorbeelden van persoonlijke drijfveren zijn:

Gewoonten: Zodra iemand gewoonten heeft ontwikkeld, dan vormen deze de drijfveren voor acties en gedrag. Er zijn zowel “positieve” als “negatieve” gewoonten, bijvoorbeeld alcohol drinken, roken, bidden, meditatie, ochtendgymnastiek.
Doelstellingen: Doelen stellen bijvoorbeeld met betrekking tot opleiding, beroep, inkomen, eigendom, maatschappelijke bijdrage, sport, zorgt voor motivatie om het gestelde doel te bereiken.
Aspiraties: De hoop, wil en ambitie hebben om iets te bereiken. Dit zijn belangrijke drijfveren op basis waarvan iemand onder andere zijn doelstellingen baseert.
Interesse en houding: De interesses van mensen in bijvoorbeeld volleybal, Ierse muziek, metaaldetectie, fotografie enzovoorts zijn drijfveren voor hun acties en gedrag.
Onbewuste motivatoren/drijfveren: Er zijn wellicht ook drijfveren die, zonder dat we dit weten, onze acties en gedragingen beïnvloeden.

Drijfveren en werkwaarden

Een aantal van de genoemde secundaire drijfveren/behoeften zijn dus belangrijk in een werksituatie. We hebben deze serie drijfveren voor werksituaties, werkwaarden dus, verzameld in het Groei werkwaarden model. Via de Groei drijfverentest kun je eenvoudig laten meten welke van deze werkwaarden/drijfveren voor jou het belangrijkste zijn in jouw baan/toekomstige werkplek. In het artikel Werkwaarden kun je ze allemaal vinden. Je kunt ook gelijk de Werkwaardentest (Drijfverentest) doen.

Bronnen:
Hull, Clark (1972). Drive Reduction Theory
Buchanan, D. & Huczynski, A. (2013). Organizational behavior: An introductory text (8th edition). Essex, UK: Pearson Education. (Hoofdstuk 9).