Hoogbegaafd

Hoogbegaafd zijn of een hoogbegaafd kind of partner hebben zorgt voor allerlei vragen over het leven met hoogbegaafdheid. Enkele van die vragen over extreme intelligentie gaan we in dit artikel bespreken:

Wat is hoogbegaafdheid?
Wat zijn de kenmerken van hoogbegaafdheid?
Hoe herken ik een hoogbegaafd kind?
Ook: Tips voor hoogbegaafde volwassenen

Dit zijn begrijpelijke vragen wanneer er een vermoeden van hoogbegaafdheid is bij jou of bij iemand in je omgeving. Het is dan goed om informatie te lezen en je te verdiepen in het thema hoogbegaafdheid. Een paar weetjes om mee te beginnen:

Ongeveer 2-2,5% van de Nederlandse bevolking is hoogbegaafd.
Bij hoogbegaafde volwassenen en kinderen is er vaker sprake van hooggevoeligheid (HSP) dan bij andere mensen.

In dit artikel leggen we uit wat hoogbegaafdheid is, beschrijven we de kenmerken en geven we tips voor de omgang met hoogbegaafdheid.

Wat is hoogbegaafdheid?

Er zijn verschillende definities over hoogbegaafdheid. De elementen die in veel van de definities voorkomen hebben we hieronder verwoord in een korte beschrijving van hoogbegaafdheid.

Hoogbegaafdheid betekent dat iemand de mogelijkheid heeft om tot prestaties van zeer hoog niveau (beste 2-2,5% van zijn/haar normgroep) te komen op één of meerdere intelligentiedomeinen:

Verbaal-linguïstisch
Logisch-wiskundig
Muzikaal-ritmisch
Lichamelijk-motorisch
Visueel-ruimtelijk
Interpersoonlijk
Intrapersoonlijk
Natuurgericht
Existentieel
Spiritueel

Deze hoogbegaafdheid is vrijwel nooit op alle intelligentiedomeinen aanwezig in 1 persoon. Misschien heb je de film Rain man gezien. Daarin is de man met autisme een rekenwonder, dus zeer intelligent op het logisch-wiskundige domein. Maar in sociaal contact, het interpersoonlijke domein is hij zeker niet begaafd / intelligent.

Vroeger werd gedacht dat enkel een uitslag van 130 punten of hoger op een IQ test het bewijs was voor hoogbegaafdheid. Het is dus niet zo dat alleen iemand met een IQ score die hoort bij de beste 2-2,5% (130 punten of hoger) als hoogbegaafd kan worden gezien. Een iq test meet immers maar de intelligentie op een beperkt aantal van bovengenoemde domeinen. Meestal gaat het dan om deze domeinen:

Verbaal
Logisch
Wiskundig (Numeriek)
Ruimtelijk

Het kan dus goed zijn dat iemand met een IQ lager dan 130, hoogbegaafd is in het muzikaal-ritmische domein. Voor de indicatie voor hoogbegaafdheid is dus meer nodig dan een IQ test.

Naast deze definitie zijn er verschillende kenmerken die vaker voorkomen bij hoogbegaafde mensen dan bij andere mensen. Deze staan hieronder beschreven.

Kenmerken hoogbegaafdheid

Als je hoogbegaafd bent, is er sprake van een aantal (persoons)kenmerken die vaak voorkomen. Als je hoogbegaafd bent, …

Ben je snel van begrip
Kun je goed observeren
Heb je een heel goed geheugen
Stel je veel “waarom-vragen” en vraag je door
Ben je perfectionistisch
Ben je erg gevoelig
Heb je een hoge intelligentie
Kun je creatief denken (out-of-the-box)
Ben je erg gemotiveerd om je doel te bereiken
Heb je veel doorzettingsvermogen
Heb je een sterk ontwikkelde intuïtie

Hoogbegaafd kind

Een hoogbegaafd kind heeft vaak de volgende kenmerken:

Ze zijn snel in hun ontwikkeling
Zij zijn erg gevoelig
Ze hebben een sterk rechtvaardigheidsgevoel
Ze denken na over vraagstukken waar leeftijdsgenoten nog niet mee bezig zijn
Ze denken anders dan hun leeftijdsgenoten en hebben daardoor minder/geen aansluiting
Ze stellen hoge eisen aan zichzelf

Het is belangrijk om bij een vermoeden van hoogbegaafdheid dit te onderzoeken om ervoor te zorgen dat het tijdig onderkend wordt bij je kind. Op die manier kan er passend onderwijs worden aangeboden zodat het hoogbegaafde kind voldoende uitgedaagd kan worden.

Het is dus belangrijk om goed te kijken en te luisteren naar je kind zodat je kunt zien wat hij/zij nodig heeft om zich verder te ontwikkelen.

Hoogbegaafde volwassenen

Het spreekt voor zich dat hoogbegaafde kinderen opgroeien tot hoogbegaafde volwassenen. Meestal hebben zij inmiddels wel een manier gevonden om met hun hoogbegaafdheid om te gaan in het dagelijks leven.

Er zijn echter ook volwassenen bij die de diagnose hoogbegaafdheid nog niet gesteld is, maar die zich waarschijnlijk wel een groot deel van hun leven anders voelen (dan de gemiddelde mens). Zolang er geen problemen zijn, maakt het niet uit, maar als mensen vastlopen in hun leven (bijvoorbeeld omdat ze zich steeds onbegrepen voelen tot eenzaamheid aan toe of als er steeds conflicten zijn) dan kan het moment aanbreken om verder te onderzoeken of er sprake is van hoogbegaafdheid.

Omgaan met hoogbegaafdheid

Om beter om te gaan met het gegeven dat je hoogbegaafd bent, staan hieronder enkele tips.

Verdiep je in het thema hoofdbegaafdheid; lees er boeken over of kijk verder op internet wat erover te vinden is.
Observeer jezelf goed en leer jezelf kennen. (Doe een big five persoonlijkheidstest of een gratis persoonlijkheidstest)
Realiseer je dat ieder individu anders is. Iedereen heeft zijn kwaliteiten en zwakheden ( Doe een gratis competentietest of de Groei competentietest)
Zet je talenten op een rij, en zie wat je allemaal kunt
Zorg dat er momenten zijn waarop je tot rust kunt komen in deze (soms overweldigende) wereld.
Meer kennis over hoogbegaafdheid betekent dat je meer begrip kunt hebben voor jezelf.